Menu
Laatste berichten
Menu
Programma
Binnenkort
Boschveld
https://usercontent.one/wp/www.wijkraadboschveld.nl/wp-content/uploads/2024/05/Zayaz.mp4?media=1703238047#t=1
bosschestadsdelta@s-hertogenbosch.nl
Bijeenkomst
Herinnering:
Intro
De plek waar nu de wijk Boschveld ligt, was lange tijd niet meer dan een drassig weidegebied direct buiten de vestingstad ’s-Hertogenbosch. Het Bossche Veld, zoals het gebied genoemd werd, strekte zich uit tot aan de huidige wijk de Kruiskamp. Vanaf de Sint Janspoort liep een verharde weg richting Vlijmen. Naast deze weg is alleen de Paardskerkhofweg terug te vinden op oude kaarten. Dit was niet meer dan een zandpad door het veld.
De eerste bebouwing na het verlaten van de stad was het buurtschap Klein Deuteren. De hoeve “Klein Deuteren” (foto hierboven) uit 1815 ligt op een woonheuvel aan het kruispunt Kooikersweg-Oude Vlijmenseweg en is lange tijd een café-restaurant geweest. Het gebouw is één van de weinige herkenbare historische elementen in het westelijk deel van de stad.
De stad ’s-Hertogenbosch is eeuwenlang gebonden geweest aan de ruimte binnen de vestingmuren. Door de functie van de Bossche vesting voor de landsverdediging mocht de stad zich tot het einde van de negentiende eeuw niet buiten de stadsmuren uitbreiden. In 1874 besloot de rijksoverheid de vestingstatus van een groot aantal steden op te heffen, waaronder die van ’s-Hertogenbosch. Het nut van de vestingen was door militaire ontwikkelingen achterhaald.
Uitbreidingsplannen
Na de ontmanteling van de vesting werden de eerste plannen gemaakt voor de uitbreiding van de stad. De wijk ’t Zand werd gebouwd tussen de oude binnenstad en het spoor. Toen deze wijk was volgebouwd keek men verder naar het westen. In 1918 werd een uitbreidingsplan gepresenteerd voor het gebied ten westen van de spoorlijn. Het plan bestond uit een industriewijk rondom nieuwe havens en een arbeiderswoonwijk. Vooruitlopend op het plan had de machinefabriek Grasso zich in 1912 al gevestigd in het gebied.
De industriewijk had nieuwe bedrijven moeten lokken, maar dit gebeurde vanwege de economische malaise niet. Daardoor kwam ook de aanleg van de woonwijk op losse schroeven. De gemeente heeft nog wel het sportpark De Hooge Donken laten aanleggen met een wielerbaan die in 1928 gereed kwam.
Komst van de Veemarkt
Omdat de uitvoering van het plan uit 1918 niet vlotte, besloot de gemeente om het noordelijk deel van het gebied te bestemmen voor de nieuwbouw van de veemarkt, die tot dan toe aan het Kardinaal van Rossumplein was gelegen. In de directe nabijheid kwam ook een woonwijk, het Veemarktkwartier, en een gasfabriek. Een andere belangrijke mijlpaal was de komst van Michelin. Deze Franse international koos ’s-Hertogenbosch als vestingplaats voor een nieuwe bandenfabriek, die in 1939 werd geopend.
Na de oorlog kwam de ontwikkeling van de stad in een stroomversnelling. In het uitbreidingsplan van 1946, waar voor de oorlog al een begin mee was gemaakt was ondermeer voorzien in de bouw van de woonwijken Deuteren en West I, alsmede het industrieterrein de Wolfsdonken en een nieuw sportpark.
Omdat de realisatie van de woonwijken jaren in beslag zou nemen en de woningnood een ernstig probleem was, zijn kort na het einde van Wereldoorlog II zijn op diverse plekken in de stad noodwoningen gerealiseerd. Aan de inmiddels verdwenen Weg naar Klein Deuteren (foto onder) en Parallelweg stonden deze noodwoningen. Bijna alle nood-woningen in ’s-Hertogen-bosch zijn in de loop der jaren gesloopt. Alleen aan de Pelssingel in de wijk De Muntel staan ze nu nog steeds als herinnering aan de tijd van de woningnood. Vanaf 1949 tot en met 1960 is het grootste deel van Boschveld gebouwd. De wijk werd in die periode nog West I genoemd. Boschveld is als naam pas in 1971 ontstaan, voorgesteld door de Jeugdcentrale, om een wat beter klinkende naam voor de wijk te hebben dan West I.
Wonen en werken in Boschveld
De wijk was ontworpen vanuit de stedenbouwkundige principes uit de naoorlogse periode en kenmerkt zich door een strikte scheiding van functies (wonen, werken en voorzieningen), het bouwen in stroken in plaats van in gesloten bouwblokken en de toepassing van etagewoningen. Het sluitstuk van de bouw van de wijk was het winkelcentrum (1955) en de parochiekerk (1957). Tijdens de bouw van het winkelcentrum waren aan de Celsiusstraat noodwinkels (foto hier onder) gerealiseerd, zodat de nieuwe wijkbewoners voor hun dagelijkse boodschappen in de wijk terecht konden. Boschveld lag in die tijd nog ver van de binnenstad omdat de stationstunnel pas in 1960 gereed kwam.
Het winkelcentrum van Boschveld (foto boven) is ontworpen door de architect Gerard Holt. Deze architect uit de wederopbouw-periode is vooral bekend geworden door zijn ontwerpen voor schouwburgen van onder andere Tilburg en Nijmegen samen met zijn compagnon Bernard Bijvoet. Het was in 1955 het eerste moderne wijkwinkelcentrum in de stad. De tijd van de buurtwinkel op de hoek was na Wereldoorlog II voorbij. Stedenbouwkundigen vonden dat winkelvoorzieningen geconcentreerd moesten. Het winkelcentrum van Boschveld is een goed voorbeeld van dit idee. Het centrum had een keur aan winkels voor dagelijkse boodschappen. Een van de opvallende ontwikkelingen in de jaren zestig was de opkomst van de supermarkt. Op de foto is de supermarkt van “De Gruyter” te zien. Dit Bossche bedrijf was tot het faillissement in de jaren zeventig een toonaangevend winkelconcern met meer dan 500 winkels verspreid over Nederland.
O.L.V. van Altijddurende bijstand
De parochiekerk ‘Onze Lieve Vrouwe van Altijddurende Bijstand’ werd in 1957 ingewijd door bisschop Mutsaerts. Er was plaats voor ongeveer 1000 kerkgangers. Door de ontkerkelijking was het in de jaren zeventig veel te groot. Een groot deel van de kerk is daarom rondom 1979 afgebroken (foto boven) om plaats te maken voor de nieuwbouw van de basisschool en de bibliotheek. Het overgebleven gedeelte van de kerk is tegenwoordig in gebruik door de Evangelische Gemeente Parousia.
Op de hoek van de Copernicuslaan en de Simon Stevinweg heeft tot in de jaren tachtig een benzinestation gestaan. Het benzinestation is ontworpen door de architect S. van Ravesteyn. Deze bekende architect heeft in heel Nederland 24 benzinestations ontworpen, waarvan er nog maar één behouden is. Dit (voormalige) benzinestation aan de Apeldoornseweg in Arnhem staat op de Monumentenlijst als markant voorbeeld van het “Nieuwe Bouwen”. Op de plek van het benzinestation is later de Westhoek gerealiseerd (zie foto vorige pagina).
Vanaf 1960 is met uitzondering van de bouw van de basisschool en de Westhoek weinig veranderd in de wijk. De omgeving van de wijk heeft de laatste tien jaar wel een ware metamorfose ondergaan. Het industrieterrein “De Wolfsdonken” is omgebouwd tot het toonaangevende Paleiskwartier, de Onderwijsboulevard is gerealiseerd met een clustering van allerlei onderwijsinstellingen en het Westerpark is aangelegd op voormalige sportvelden.
Nieuwe plannen voor Boschveld
De verandering van de bevolkingssamenstelling zet zich tot in het heden door. Door de verouderde woonvoorraad, het lage gemiddelde inkomen en sociale problematiek wordt Boschveld al sinds de jaren negentig als aandachtswijk in het Grote Stedenbeleid (GSB) aangemerkt. Op 1 januari 2007 telde Boschveld 3.325 inwoners. Vooral de groep tussen 18 en 34 jaar is oververtegenwoordigd in de wijk. Het aantal kinderen en ouderen ligt onder het gemiddelde van de stad. Boschveld is de meest multiculturele wijk van ‘s-Hertogenbosch.
In de wijk is ongeveer 45% van de bewoners allochtoon (een persoon van wie tenminste één ouder in het buitenland geboren is), waarvan de Turken en Marokkanen de grootste groepen vormen. Ten opzichte van de rest van de stad (20%) is dit een hoge waarde.
Vanaf 2000 is men serieus aan het denken over vernieuwing van de wijk. Stedenbouwkundige Ashok Bhalotra kreeg in 2001 de opdracht een Masterplan op te stellen. Het plan kreeg dusdanig veel kritiek dat het in 2005 is ingetrokken. Inmiddels is het proces in gang gezet om te komen tot een nieuw structuurplan voor de wijk dat in 2008 wordt verwacht.
De komende 10-15 jaar zal er in Boschveld veel veranderen. Door sloop, nieuwbouw en renovatie zal de wijk een nieuw gezicht krijgen. De rijke geschiedenis van de wijk zal een uitgangspunt zijn voor de vernieuwing.